Khách mời tham dự buổi báo cáo là các tổ trưởng chuyên môn Vật lí của hơn 40 trường THPT trong thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là sự có mặt của thầy Đoàn Hồng Hà – chuyên viên môn Vật lí, phòng giáo dục trung học, Sở giáo dục và đào tạo TP Hồ Chí Minh và Tiến sĩ Nguyễn Thanh Nga – Trưởng bộ môn Vật lí ứng dụng và công nghệ - Khoa Vật lí – Đại học sư phạm TP. Hồ Chí Minh.
Trong phần báo cáo của mình, cô Nguyễn Thục Uyên – Tổ trưởng chuyên môn tổ VL – CNCN đã trình bày về chuỗi tổ chức hoạt động dạy học chuyên đề 3 với thời lượng 15 tiết, tương ứng với 5 tuần. Theo đó, cô đã chia nội dung học tập thành 4 phần: Tuần 1 là thời gian giáo viên triển khai và hướng dẫn học sinh học tập chuyên đề 03; 2 tuần tiếp theo là thời gian học sinh thảo luận nhóm và tổ chức báo cáo; trong tuần thứ 4, học sinh sẽ tham gia tiết học ngoài lớp học và ở tuần cuối cùng, học sinh sẽ cùng nhau có những hành động thiết thực để cùng chung tay bảo vệ môi trường. Trong tuần 1, giáo viên sẽ giới thiệu chủ đề học tập, đưa ra nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh thực hiện, đồng thời thông báo tới học sinh các thang điểm đánh giá trong chủ đề. Bên cạnh việc giáo viên sẽ đánh giá phần làm việc nhóm, đánh giá bài thuyết trình powerpoint, sản phẩm tái chế thì một trong những điểm rất mới mà cô Thục Uyên đã áp dụng là phương pháp “đánh giá đồng đẳng”, tức là mỗi học sinh trong nhóm sẽ tự đánh giá lẫn nhau về mức độ hoàn thành công việc, về ý thức tham gia và nhận nhiệm vụ, về tiến độ hoàn thành công việc và khả năng tương tác trong nhóm. Điểm cuối cùng của chuyên đề sẽ bao gồm cả phần điểm đánh giá của giáo viên và học sinh. Tất cả việc đánh giá này đều được học sinh thực hiện theo thang điểm mà giáo viên đã xây dựng từ trước. Việc tổ chức cho học sinh đánh giá đồng đẳng khiến giáo viên mất rất nhiều thời gian trong việc tổng hợp các cột điểm khác nhau; tuy nhiên, việc làm này đã rèn luyện cho học sinh kĩ năng quan sát, tính phê bình và tự phê bình, tính công bằng trong học tập và tính trung thực, tinh thần trách nhiệm trong đánh giá. Trong phần tổ chức cho học sinh báo cáo chuyên đề, cô Thục Uyên đã đưa vào kĩ thuật “mảnh ghép”, theo đó, mỗi học sinh sẽ đều phải tham gia vào quá trình báo cáo, đều phải “nói”, phải đặt câu hỏi và nhận xét phần trình bày của các nhóm khác. Hơn thế, kĩ thuật này giúp rút ngắn thời gian báo cáo, dành thời gian để các nhóm thảo luận. Có thể nói phương pháp đánh giá đồng đẳng và kĩ thuật mảnh ghép là rất khó khi triển khai tại lớp nhưng đã được cô Thục Uyên áp dụng rất nhịp nhàng trong quá trình dạy học, điều đặc biệt là các kĩ thuật và phương pháp này có thể áp dụng cho tất cả các bài ở tất cả các môn học trong chương trình.
Từ năm học 2022- 2023, các thầy cô trong tổ VL – CNCN đã cùng nhau thảo luận, và đưa ra hình thức tổ chức dạy học mới khi giảng dạy chuyên đề này, lựa chọn không gian ngoài lớp học, tổ chức, sắp xếp các nhiệm vụ học tập theo từng trạm, như: trạm so sánh năng lượng hoá thạch và năng lượng tái tạo, trạm cung cấp thông tin về các nguồn năng lượng tái tạo, trạm trò chơi ghép hình, trạm phân tích về vấn đề ô nhiễm môi trường, trạm trưng bày tranh vẽ kêu gọi bảo vệ môi trường. Và trạm thu hút sự chú ý nhiều nhất của các bạn học sinh là trạm trưng bày các sản phẩm như: mô hình trường THPT Trần Khai Nguyên, mô hình nhà máy điện hạt nhân, túi xách, bình hoa,… đó đều là các sản phẩm được làm hoàn toàn từ vật liệu tái chế do chính các bạn học sinh khối 10 tự thực hiện. Sau mỗi năm, các sản phẩm đều được giữ gìn, bảo quản cẩn thận nên số lượng các sản phẩm ngày càng nhiều, tạo nên sự đa dạng, phong phú ở các khu trưng bày.
Và hoạt động cuối cùng trong chuỗi học tập chủ đề này, dưới sự hướng dẫn của thầy cô, các bạn học sinh sẽ quay các video ngắn để truyền tải thông điệp kêu gọi mọi người cùng chung tay bảo vệ môi trường bằng những hành động thiết thực, như: phân loại rác, tiết kiệm nước, tiết kiệm điện, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường,… Các video sau đó sẽ được chia sẻ trên fanpage của Câu lạc bộ Vật lí giúp lan toả thông điệp tới thật nhiều người.
Kết thúc phần trình bày của mình, cô Thục Uyên đã đưa ra những dự định sẽ tổ chức trong những năm học tiếp theo khi dạy học chuyên đề này. Cô mong muốn giảng dạy chuyên đề môi trường lồng ghép với dạy học STEM theo định hướng nghề nghiệp, thiết kế các hoạt động giúp học sinh hiểu rõ hơn vai trò của vật lí học với giáo dục về môi trường và bảo vệ môi trường và tích hợp vật lí – sinh học – hóa học – địa lí trong chuyên đề giáo dục về môi trường.
Tham dự buổi báo cáo, thầy Đoàn Hồng Hà – chuyên viên môn Vật lí, phòng giáo dục trung học, Sở giáo dục và đào tạo TP Hồ Chí Minh đã chia sẻ “… Qua buổi báo cáo hôm nay,ta thấy được một cách xử lí bài học hoàn toàn mới, chưa hề có trong chương trình và chưa hề được đào tạo trong trường sư phạm… Nội dung khó, nhưng thầy cô đã dạy hay và dạy cho học sinh hiểu được cái cần thiết của chuyên đề này…”. Thầy Nguyễn Thanh Nga – Trưởng bộ môn Vật lí ứng dụng và công nghệ - Khoa Vật lí – Đại học sư phạm TP. Hồ Chí Minh thì cho rằng cách tổ chức dạy học này đã phát huy được năng lực tự chủ, tự học, tự nghiên cứu kiến thức của học sinh, mô hình dạy học ngoài lớp học giúp học sinh không bị gò bó, và đặc biệt, “kĩ thuật mảnh ghép là kĩ thuật khó trong các kĩ thuật khó”, thực hiện tốn thời gian và dễ gây lộn xộn cho học sinh, nhưng “thầy cô dám sử dụng, và sử dụng hay”. Cũng trong buổi báo cáo, các thầy cô từ các trường đã đặt các câu hỏi xoay quanh việc tổ chức dạy học theo kĩ thuật mảnh ghép, phương pháp đánh giá đồng đẳng,… đồng thời chia sẻ những cách thức giúp việc dạy chuyên đề 3 trở nên hấp dẫn hơn, như: dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược, tổ chức trò chơi phân loại rác để ghi nhận sự tiếp thu kiến thức của học sinh,…
Kết thúc buổi báo cáo, thay mặt nhà trường, thầy Ngô Hùng Cường và cô Nguyễn Thục Uyên đã gửi thư cảm ơn và những món quà kỉ niệm tới các thầy cô tới tham dự. Sự thành công của buổi báo cáo chuyên đề là một nét mực nhỏ hoạ vào bức tranh “TRẦN KHAI NGUYÊN - 50 NĂM HÀNH TRÌNH KIẾN TẠO VÀ PHÁT TRIỂN” đầy màu sắc mà thầy và trò nhà trường đang cùng vẽ lên…
Chùm ảnh về buổi báo cáo chuyên đề cấp thành phố do tổ Vật lí – Công nghệ công nghiệp tổ chức.
Giáo viên quan sát mô phỏng kĩ thuật “mảnh ghép” được sử dụng trong các tiết học

Cô Thục Uyên – TTCM tổ Vật lí – Công nghệ công nghiệp chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình dạy học

Giáo viên tham quan không gian tổ chức Tiết học ngoài lớp học

Các thầy cô ấn tượng với không gian tổ chức lớp học hoàn toàn mới

Chế tạo mô hình sự truyền sóng từ vật liệu tái chế để phục vụ trong quá trình dạy học Vật lí 11

Thầy Đoàn Hồng Hà – Sở giáo dục và đào tạo TP HCM phát biểu nhận xét về buổi báo cáo chuyên đề

Thầy Nguyễn Thanh Nga – ĐHSP TP Hồ Chí Minh chia sẻ ý kiến về nội dung buổi báo cáo

Các thầy cô chia sẻ những kinh nghiệm hay trong quá trình dạy học chuyên đề 3 – Vật lí 10

Cô Thục Uyên gửi Thư cảm ơn và quà tới các thầy cô tham gia buổi báo cáo